Kağızman
ilçe
-
Kağızman -
Kars E1079 E1902 📖Kağzıvan / Kağezvan
■ Ermeni vekâyinamelerinde en erken 863 tarihinde Malazgirt emiri Şahab bin Qays ile dayısı Apas Pakraduni arasında vuku bulan savaş münasebetiyle anılır. 20. yy başlarında nüfusu 2000 Ermeni ve 1400 kadar Türk idi.
SN■ Gürcüce adı "Ağzevani".
GEO■ Kütüğe göre nüfus üzerinden hesaplanırsa Kağızmanın 64 yerleşiminin 18i Türk 46sı Kürttür. Lakin şu an yalnızca 10 yerleşimde Türkler yaşamaktadır, başta Alevi-Türkmenler olmak üzere bir çok Türk dışarı göç etmiştir. Türklerin bulunduğu yerleşimler genellikle merkez ve çevrelerindeyken Kürtler genellikle çevrelerindeki yerleşimlerdedir.
metonio
Susuz
ilçe
-
Susuz -
Kars■ Novo Dubovka eski Cılavuz merkezinin 2 km doğusundaki Molokan yerleşiminin adı idi (şimdi Cumhuriyet mah.), ancak bütün kasaba böyle adlandırıldı. Rusça isim Volgograd (Tsaritsyn) bölgesindeki Dubovka kenti adından gelir.
SN■ İlçe merkezi yerlidir, fakat köylerin yarısı Kürt diğer yarısı Terekemedir.
■ Susuz ilçe genelinde günümüzde Rus kökenli vatandaş yaşamamaktadır. Ruslar eski Kars Oblastı'nı terk etmeye başladıklarında yerlerini Kürtler ve Türkler doldurmuştur.
metonio
Arpaçay
ilçe
-
Arpaçay -
Kars■ Ğevond Alişan’a göre 2. yy’da kral 2. Ardaşes’in kuzey Ermenistan valisi olan oğlu Zareh’in adını taşır. Erciş yöresindeki bir başka Zarişad kenti 15. yy’a dek kasaba olarak geldikten sonra tamamen kaybolmuş görünüyor. • Kars’a bağlı Arpaçay ile şimdi Ardahan’a bağlanan Çıldır ilçeleri Türkiye’de Terekeme veya Karapapak adıyla anılan topluluğun yurdudur. Daha önce Gürcistan’ın Borçalı bölgesinde yaşayan Karapapak Türkmenleri 19. yy’da iki ayrı dalga halinde Türkiye’ye göçtüler. Kültürleri Azerilere yakın olmakla birlikte mezhepleri Sünnidir.
SN■ © 12.09.1704 Kars eyaletinin Zaruşad Sancağı şimdiki mutasarrıf Mehmed'in ceddi Mehmed tarafından haricten beşyüz kadar aşiret getirilerek şenlendirilmiş olmasına mükafaten kendine ihsan olunmuş..
deyar heyran■ Gürcüce: Tzinubani (წინუბანი) - Ön Mahalle. ''Sula Zariştiani'' (სულა ზარიშტიანი) adı da kullanılırdı.
GEO■ Nüfusu Azeriler ve Karapapaklar (Terekemeler), Kars çevresinden Yerliler ile daha sonra Erivan(Revan)'dan Kürtler oluşturur.
Digor
ilçe
-
Digor -
Kars■ Kasaba yakınındaki Eski Digor mevkiinde bulunan Surp Sarkis basilikası 5. yüzyıla ait olup bilinen en eski kubbeli Ermeni kilisesi idi. 1965’ten sonra tamamen tahrip edildi. Degor (Eski Ermenice Tekor) adının ne kadar eskiye dayandığını tespit edemedim. Kürtçe “iki mezar” anlamına gelen dugor sözcüğünden türetme çabası beyhudedir. • Ermeni nüfus 1828 harbinde büyük ölçüde boşalmış; terk edilen köylere 19. yy’da küçük Kürt toplulukları yerleşmiştir. 1878’den sonra Rus idaresinin iskân teşebbüslerine rağmen bölgenin kısmen ıssız kaldığı anlaşılıyor. Şimdiki nüfusun büyük kısmı 1905-1920 döneminde Rus Ermenistan’ından göçen Redkan Kürtleridir.
SN■ İlk Rus kaydında kasabada 4 hane Türk, 10 hane Kürt ve 25 hane Ermeni gösterilmektedir.
metonio■ Nüfusun büyük çoğunluğunu Kürtler, geri kalan kısmı ise Terekemeler oluşturur.