■ Osmanlılar namına bu yöreyi 15. yy başlarında Sadeddin Köpek soyundan gelen yerel beylerden zapteden Ak Ören Bey oğlu Ortak Bey onuruna adlandırılmıştır. SN
■ Son Selçuklu sultanı II. Mesud'un oğlu Sultan Taceddin Altunbaş bu köyde Moğolların esiri olarak yaşamış ve buradaki türbesinde gömülmüştür. Şeyh Savcı adı, o dönemde Moğollar adına hüküm süren Tatar beylerinden birine aittir. SN
■ Taberi'ye göre H 93/M 712 yılında Mervan b. el-Velid'in akın ettiği Hancere kentidir. Muhtemelen kaplıcasından ötürü 12. yy'dan itibaren Havza/Havize adı kullanılmıştır. Şimdiki kaplıcanın çekirdeği 1267'den önceki bir tarihte inşa edilmiştir. SN
■ Selçuklu emirlerinden Hacı Veliyüddin b. Bereket-şah'ın 1249 tarihli cami ve türbesi mevcuttur. 1911'de Amasya kilise yönetimine bağlı Rum köyü olarak zikredilen Dereköy'ün burası mı olduğu anlaşılamadı. SN