Eleşkirt
ilçe
-
Eleşkirt -
Ağrı■ İlçeye adını veren eski Eleşkird şimdiki merkezin 12 km doğusunda bulunan Toprakkale hisarıdır. Zeydikan köyü Cumhuriyet döneminde ilçe merkezi olmuştur.
SN■ Nüfusunun çoğunluğu Kürttür. Farklı tarihlerde Karapapak ve Ahıska muhaciri iskanları da yapılmıştır..
seyyah■ © 08.07.1790 Eleşkird Mutasarrıflığı'na yurtluk ve ocaklık olarak Abdülfettah Paşa'nın oğlu Halil Bey'in tayini.
deyar heyran■ Kürd dostu Ermeni yazar Siras, buralıdır. Buradan Ermenistan'a göç ettikten sonra, kendisini katliamdan kurtaran Kürd halkı için iki Kürtçe kitap yazar. Memê u Eyşê ve Letife (1932 ve 1934).
Qazi■ Eski Eleşkirt Toprakkale köyüdür, Ermeniler terk ettikten sonra tamamı Kürt olmuştur. Yeni Eleşkirt'i oluşturan Zeydikan köyü ise 1828 yılında Gürcistan göçmeni Türkler tarafından iskan edilmiştir. 1935 sayımında 1.504 kişiden yalnızca 80 kişi Kürtçe konuşmaktadır.
metonio
Patnos
ilçe
-
Patnos -
Ağrı■ Erm Patnots nehir ve kasaba adı 10. yy'dan itibaren kaydedilmiştir. Ermenice «+nots» eki `+lik` anlamındadır, ancak Eski Erm «pat» (modern telaffuzu bad) `duvar` sözcüğüyle tevili kolay değildir. Bazı Türkçe kaynaklarda zikredilen Yun Patisos/Patissos adı hayal mahsulüdür.
SN■ © 22.01.1863 Erzurum ve Hakkari eyaletleri dahilinde kain Malazgird, Sarısu, Patnos ve Erciş kazalarında meskun Hasnanlı ve Haydaranlı Aşiretleri aralarındaki husumetten doğan olayları önlemek üzere Anadolu Ordusu tarafından Miralay İsmail Bey'in görevlendirildiği.
deyar heyran■ Buradaki Badıllı aşiretine mensup köyler Memanilerin alt kolundandır ve Kürt kökenlidirler. Türkmen Beğdililer ile karıştırılmamaları gerekir.
metonio
Diyadin
ilçe
-
Diyadin -
Ağrı■ `İran soylularından Ziyaeddin` tarafından kurulduğu efsanesi Şerefname'de (16. yy) dile getirilir. Daha sonra, Evliya Çelebi'ye atfen bu kişinin `Akkoyunlu Uzun Hasan oğlu Ziyaeddin` olduğu rivayet edilir. Oysa bu yerin H. Mamikonyan vekayinamesinde 603 yılında Bizans-İran muharebesine tanık olan `Aradzani (Murat) Nehri üzerinde Dadeon/Tateon` olduğu muhakkaktır. ■ Ermeni tarihinde Diyadin-Hamur bölgesi, Dzağgants (`Çiçekli`) Dağı eteklerinde bulunduğu için Dzağgodn (`Çiçekli Eteği`) adıyla anılır.
SN■ Yukarı Fırat boyundaki Pakavan, Zarehavan, Ankğ ve Şahapivan gibi tarihi Ermeni yerleşimlerinin anıları 19. yy sonunda çoktan unutulmuştu. Üçkilise ve Diyadin merkez dışında kilise kalıntısı kaydedilmemiştir.
SN