Silivri ilçe
-
Silivri -
İstanbul■ Strabon’a göre isimdeki +bria sözcüğü Trak dilinde `şehir` demektir. Bkz. Yolçatı (Kalabria)
SN■ Koord: 41° 4' 22'' D, 28° 14' 51'' K
Çatalca ilçe
-
Çatalca -
İstanbul■ Mübâdelen evvel halkın yarısı Rum Ortodoks yarısı yerli Müslüman idi. Çarşı içinde Hristiyanlar otururdu eski isim Metris kullanımdaydı. Mübâdele evvelinde bir kalem hareketiyle İstanbul'dan çıkarılıp ayrı bir vilâyet olarak gösterilp Rum halkının Helenistan'a mübâdil edilmesine sebep olunduktan sonra İstanbul kazâsı olarak devam ettirilmiştir. Selânik Gefyra köyünde iskân edildi Rum Ortodokslar.
Manav■ Koord: 41° 8' 34'' D, 28° 27' 44'' K
Büyükçekmece ilçe
-
Büyükçekmece -
İstanbul■ Çekmece adı, `halatla çekilen nakliye teknesi` anlamındadır. Köprünün olmadığı bir dönemde gölün ağzında karayolu ulaşımı bu şekilde sağlanmaktaydı.
SN■ Koord: 41° 1' 16'' D, 28° 34' 59'' K
Beylikdüzü ilçe
-
Beylikdüzü -
İstanbul■ 19. yy’da ’Bahçeler’ veya ’Jarden’ adıyla tanınan mesire alanına Cumhuriyet döneminde Kavaklı adı verildi. 1999 depreminden sonra yoğun şehirleşmeye uğrayan bölge 1993’te Kavaklı adıyla belediye, 2008’de Beylikdüzü adıyla ilçe oldu. Eskiden Beylikdüzü adı verilen düz alan ise şimdi Esenyurt ilçesidir.
SN■ 1915 yılına ait bir haritada Beylikdüzü, Haramidere yokuşunu çıktıktan sonraki düzlük bölgeye verilmiş bir isim. Yani şuan ki E-5 yolunun biraz güneyi ve biraz kuzeyi. Dolayısıyla Eskiden Beylikdüzü adı verilen düz alanın bir kısmı Beylikdüzü ilçesine bir kısmı ise şimdiki Esenyurt ilçesine dahildir.
Enes K■ Koord: 40° 59' 58'' D, 28° 38' 45'' K
Avcılar ilçe
-
Avcılar (
Yeşilköy bucağı) -
İstanbul■ Eski Rum yerleşimi olan Ambarlı köyüne 1923’te Selanik ve 1929-30’da Bulgaristan muhacirleri iskân edildi. Yakındaki Avcılar Kahvesi mevkiinin köye katılmasıyla 1934’te köyün adı Avcılar olarak değiştirildi.
SN■ Amindos Çifliği bugün Avcılar Merkez Mahallesi ve İstanbul Üniversitesi Avcılar Yerleşkesi civarındadır. Ambarlı Köyü ismi 1795 yılı öncesine kadar dayanır. Bu Osmanlıca ve Batı dillerinde yayınlanmış haritalarla sabittir. 1924 yılında nüfus değişimi sırasında köye Yünanistan/Selanik/Emporio (Ömberya) köyünden göçmenler gelmiştir.
celal erhan tetik■ Koord: 40° 58' 53'' D, 28° 43' 26'' K
Küçükçekmece ilçe
-
Küçükçekmece -
İstanbul■ 6. yy’da yaptırılan saray dolayısıyla gündeme gelen Rhegion köyüdür. ’Çekmece’ adı için Büyükçekmece maddesine bakınız.
SN■ Nüfus Profili: Tokatlı:32,765, Sinoplu: 30,092, Samsunlu: 28,478, Mardinli: 27,784,Malatyalı:26,214.
■ Koord: 40° 59' 40'' D, 28° 46' 25'' K
Başakşehir ilçe
-
Başakşehir -
İstanbul■ 1990’lardan itibaren iskân edilen bölge 2008’de ilçe statüsüne kavuştu.
SN■ Koord: 41° 6' 7'' D, 28° 48' 17'' K
Güngören ilçe
-
Güngören (
Mahmutbey bucağı) -
İstanbul■ Nüfus Profili: Trabzonlu: 17,649, Malatyalı: 16,935, Diyarbakırlı: 15,308, Kastamonulu: 13,228, Sivaslı: 11,566
■ Koord: 41° 1' 10'' D, 28° 52' 23'' K
Bakırköy ilçe
-
Bakırköy -
İstanbul■ Osmanlı döneminde Makriköy adını taşıyan yerleşim 19. yy son çeyreğinde demiryolunun gelmesiyle canlandı. 1913 Balkan Harbi yenilgisi günlerinde Bakırköy olarak Türkçeleştirildi. ■ Bizans döneminde görülen Hebdomon (Evdomon) adı, Ayasofya’daki mil taşından itibaren yedinci milde olduğunu gösterir.
SN■ Koord: 40° 59' 8'' D, 28° 52' 31'' K
Esenler ilçe
-
Esenler (
Mahmutbey bucağı) -
İstanbul■ 20. yy başında köy meydanında Ay. Yórgios kilisesi ve ayazması olduğu, ancak nüfus çoğunluğunun `Çingene` olduğu belirtilir. İz kalmamıştır.
SN■ Nüfusun çoğunu Malatya, Kastamonu, Sivas, Sinop ve Giresunlu oluşturur.
■ Koord: 41° 2' 23'' D, 28° 52' 41'' K
Bayrampaşa ilçe
-
Bayrampaşa -
İstanbul■ İlçeye 1927 yılında Bulgaristan Muhacirleri göç etmiştir. 1950 yılında Makedonya'dan Makedon ve Muhacir Türk nüfusu ile Yugoslavya'dan yoğun Boşnak nüfusu da göç etmiştir.
Mustafa■ Koord: 41° 2' 36'' D, 28° 54' 34'' K
Gaziosmanpaşa ilçe
-
Gaziosmanpaşa -
İstanbul■ 1878 harbinden sonra Boşnak göçmenler iskan edildi, Hamidiye ve/veya Abdülhamit dönemi askeri kahramanlarından Gazi Osman Paşa adı verildi.
SN■ Koord: 41° 3' 36'' D, 28° 55' 16'' K
Eyüp ilçe
-
Eyüp -
İstanbul■ Bizans döneminde burada bununan Aziz Kosmas ve Damianos yatırı önemli bir dini ziyaret makamı idi. Muaviye döneminde (M 7. yy) burada şehit olduğu rivayet edilen Hz. Eyüb el-Ensari’ye atfedilen yatır onun yerini almıştır. 1410 yılında Yıldırım Bayezid’in oğulları Süleyman Çelebi ile Musa Çelebi arasında Kosmidion muharebesi burada gerçekleşmişti.
SN■ Koord: 41° 2' 52'' D, 28° 56' 2'' K
Fatih ilçe
-
Fatih -
İstanbul■ 1460’lı yıllarda eski Aziz Havariler kilisesi yerine inşa edilen Fatih Sultan Mehmet külliyesinden ötürü.
SN■ Koord: 41° 1' 12'' D, 28° 56' 58'' K
Beyoğlu ilçe
-
Beyoğlu -
İstanbul■ 16. yy’dan itibaren İstanbul’un Frenk kolonisi Galata’daki Ceneviz kolonisinin surları dışına çıkarak bugünkü İstiklal Caddesi boyunca yayılır. Beyoğlu adının 16. yy’da Venedik dukası (1523-1538) Andrea Gritti’nin İstanbul’da doğup burada yaşayan oğulları Alvise ve Giorgio’nun emlakından dolayı verildiği rivayet edilir. ■ «Pera» sıfatı Bizans’ın en erken döneminden itibaren kullanılırsa da 13. yy’da Galata kolonisinin kurulmasıyla yer adı niteliğine bürünür. Galata’yı içerip içermediği çoğu zaman belirsizdir.
SN■ Koord: 41° 2' 8'' D, 28° 58' 50'' K
Şişli ilçe
-
Şişli -
İstanbul■ Şişli adının nihai kaynağı açık değildir. 1913’te açılan tramvay hattının son durağına bu ad verildikten sonra popülerlik kazandı.
SN■ Koord: 41° 3' 42'' D, 28° 59' 14'' K
Üsküdar ilçe
-
Üsküdar -
İstanbul■ Polybius’a göre kenti ilk kez MÖ 410’da Atinalı general Alkibiadês tahkim ederek Xrysópolis adını vermiştir. Bizans imp. I. Manuel Komnenos’un (1143-1180) bu yerde Skutárion adlı bir yazlık saray inşa ettirdiği bilinmektedir; kasaba adı bu saraydan türetilmiş olmalıdır. Villahardouin’in 4. Haçlı Seferi kroniğinde bu yerden Scutaire/Escutaire olarak söz edilir. Scutarii/skoutaroi Roma/Bizans ordusunda bir sınıf adıdır.
SN■ Arnavutluk sınırları içerisindeki İşkodra kentiyle adaştır.
metonio■ Koord: 41° 1' 36'' D, 29° 1' 2'' K
Kadıköy ilçe
-
Kadıköy -
İstanbul■ Xalkedon kenti Yunanistan’daki Megara kentinin kolonisi olarak rivayete göre MÖ 658’de kuruldu. Plinius’a göre en eski adı Prokerastis, daha sonra Kolpusa idi. 451 yılında Ortodoks Kilisesinde büyük ihtilafa yol açan Xalkedon Konsili burada toplandı. ■ Kadıköy adı 15. yy’dan itibaren kaydedilmiştir. Evliya Çelebi adın aslının Gaziköy olduğunu ve Seyid Battal Gazi’den dolayı adlandırıldığını belirtir. Ancak Evliya bu konularda güvenilir bir kaynak kabul edilemez.
SN■ Koord: 40° 59' 23'' D, 29° 1' 13'' K
Ümraniye ilçe
-
Ümraniye -
İstanbul■ Balkan Harbi muhacirleri için kurulan yeni yerleşim 1980’li yıllardan itibaren hızla gelişerek 2008’de ilçe statüsüne kavuştu.
SN■ Ümraniye, 17. yüzyılda Osmanlı kaynaklarında Yalnız Selvi adıyla anılan ve vakıf malı olarak görülen bir yerdir. Yalnız Selvi olarak adlandırılmasının sebebi ise bölgenin boş yani atıl vaziyette olmasıdır. Ümraniye'ye ilk yerleşenler Batum göçmeni Gürcüler ve Lazlar'dır. Daha sonraları Yugoslavya'dan gelen Boşnak ve Arnavutlarında ilçeye yerleşmiştir. En son ise Bulgaristan'dan Muhacir Türkler ile Pomakların da gelmesiyle ilçenin nüfus çekirdeği oluşmuştur. İstanbul'daki hızlı sanayileşme ve Anadolu'dan gelen büyük göç kitlesi ile Ümraniye birçok şehirden daha kalabalık ve büyük bir yer haline gelmiştir. Ümraniye'nin güncel nüfusu 713.000 dolaylarındadır. Fakat Ümraniye'nin kütük nüfusu TÜİK verilerine göre 40.000 civarındadır. Bu 40.000 kişilik çekirdek nüfus Boşnak, Türkmen, Arnavut, Gürcü ve Lazlar'dan oluşmaktadır.
Mustafa■ Koord: 41° 1' 39'' D, 29° 5' 42'' K
Beykoz ilçe
-
Beykoz -
İstanbul■ Yakın döneme dek Yoroz ve Beykoz adları eşdeğer olarak kullanılırdı.
SN■ Koord: 41° 8' 3'' D, 29° 5' 52'' K
Ataşehir ilçe
-
Ataşehir -
İstanbul■ Rum özel şahıslara ait olan Karaman Çiftliği arazisi Cumhuriyetin ilanından sonra Maliye hazinesine devredildi. 1978’de işadamı Kemal Ilıcak tarafından satın alındı. Çeşitli bankalarca haczedilen arazide 2002-2008 arasında kurulan yeni yerleşim önceleri Anatepe Uydukent adıyla anılırken 2008’de Ataşehir adıyla ilçe statüsüne kavuştu.
SN■ Koord: 40° 59' 33'' D, 29° 7' 39'' K
Maltepe ilçe
-
Maltepe -
İstanbul■ Rıhtımın hemen karşısında halen batık olan Vordonissi adasında manastır vardı.
Manav■ Koord: 40° 55' 33'' D, 29° 7' 46'' K
Adalar ilçe
-
Adalar -
İstanbul■ Orta Bizans döneminde Dêmonisi/Dimónisi, yakın dönemde Büyükada’nın adından Prínkipo adları kullanılmıştır. Türkçede İstanbul adalarının özel bir adı hiç olmamış görünüyor.
SN■ Koord: 40° 52' 10'' D, 29° 8' 12'' K
Kartal ilçe
-
Kartal -
İstanbul■ YYun Xartalimín adı Türk fethinden hemen önce kaydedilmiş olup güçlü olasılıkla Türkçeden alıntıdır. Türkçe isim muhtemelen ilçenin sırtındaki Aetos/Aydos (Yun “kartal”) dağının adının tercümesidir.
SN■ Kartallı Rumlar 1916 nisanında Adapazar Eskişehir ve Kütahyaya sürgün edildi.
Manav■ Kartal'in kuzeyinde, üzerinde bir kale bulunan Aydos tepesinin adi Rumca'daki Aitos (Αετός) sözcügünden gelme, Aitos Türkce'de "kartal" anlamina geliyor. Buranin sahil bölümünün ismi, bir ihtimal Türklerle olan karsilikli iletisim ile birlikte "Kartal Limani" haline gelmis olabilir.
cem■ Koord: 40° 53' 58'' D, 29° 11' 36'' K
Pendik ilçe
-
Pendik -
İstanbul■
Itinerarium Antoninum’da Pantixion Kadıköy’den sonraki ilk menzil, Prokopios’un Gizli Tarih’inde Belisarios konağının bulunduğu yer olarak anılır.
SN■ Sapanbağları, Yeşilbağlar ve Yenimahalle'de Boşnak kökenli nüfus bulunmaktadır.
metonio■ Koord: 40° 52' 46'' D, 29° 13' 50'' K
Sultanbeyli ilçe
-
Sultanbeyli (
Samandıra bucağı) -
İstanbul■ Sultan Abdülmecid’in kızı Cemile Sultan’ın mülkü olan çiftlik 1911’de bir Belçikalı girişimciye satıldıktan sonra Ukraynalı Yahudi muhacirler iskan edildi. 1914’te Dünya Savaşı başlangıcında Yahudiler tahliye edildi. 1988’de FSM köprüsünün yapımından sonra gecekondu akımına uğradı. 1989’da belediye, 1992’de ilçe oldu.
SN■ Koord: 40° 57' 51'' D, 29° 15' 38'' K
Sancaktepe ilçe
-
Sancaktepe -
İstanbul■ 2008 yılında Ümraniye ilçesine bağlı Sarıgazi ve Yenidoğan beldeleriyle, Kartal ilçesine bağlı Samandıra beldesinin birleştirilmesiyle ilçe oluşturulmuş ve Sancaktepe adı verilmiştir.
SN■ Koord: 41° 2' 2'' D, 29° 17' 23'' K
Tuzla ilçe
-
Tuzla -
İstanbul■ Akritas Yarımadası 602 yılında imp. Fokas’ın oğlunun öldürüldüğü yer olarak anılır. Rumca isim 18. yy’da halen kullanılmaktaydı. 1912’de küçük bir balıkçı köyü olan yerleşime bu tarihten sonra Balkan Harbi ve Lozan mübadilleri iskan edildi. Kurulan çok sayıda tersane ile gelişen yerleşim, 1992’de Pendik ilçesinden ayrılarak ilçe haline getirildi.
SN■ Koord: 40° 49' 22'' D, 29° 17' 15'' K
Şile ilçe
-
Şile -
İstanbul■ Yunanca xêlê Χηλη esasen `yengecin kıskacı` ve mecazen (şeklinden ötürü) `mendirek` anlamındadır. `Küçük mendirek` anlamına gelen Xêlaita belki aynı adı taşıyan Kefken limanına oranla kullanılan isim olabilir..
SN■ Manavlar, Gürcüler ile Kafkasya'dan gelen diğer halklar, Boşnaklar ve 1950'den sonra Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinden gelen insanların yaşadığı bir ilçedir.
M. Hakan■ Şile çevresinde 7 tâne Rum Ortodoks Helen köy yerleşimi vardı.
Manav■ Koord: 41° 10' 26'' D, 29° 36' 46'' K