■ Erm Karin/Garin ve Yun Karanitês Erzurum Ovasının adıdır. Ortaçağ Arap kaynaklarında kullanılan Qaliqala adı muhtemelen Erm/Gürc Karnikalak (`Karin şehri`) deyiminden türemiştir. ■ 10. yy'da kentte Bizans garnizonu kurulmasıyla birlikte 16 km kuzeydeki Ardzn (Karaerz, şimdi Kahramanlar) kasabası ticari merkez olarak önem kazandı. Bu kentin 1055 yılında Türklerce tahrip edilişini tarihçi Aristakes Lastiverdtsi anlatır. Bu dönemde Arap ve Türk kaynaklarında eski Karin/Theodosiopolis kenti için kullanılan Erzn-i Rum adı, belki 'Erzn-i Ermeni' sıfatıyla anılan Ardzn/Karaerz kasabasına nispetle verilmiştir. Daima elif ve ze ile yazılan bu adın, ayın ve dad ile yazılan Arz-ı Rum (`Rum ülkesi`) olarak yorumlanması yanlıştır.
SN■ Erzurum şehir merkezinin yerlisi olan halkın büyük kısmının kökeni Güney Azerbaycanʼa dayanmaktadır. Kanuni Sultan Süleyman devrinde Tebriz şehrinin Sünni Türk ahalisi, Şii Safevi devletinin gittikçe artan baskıları ve zulümleri yüzünden Erzurumʼa getirilip yerleştirilmiştir...
İbrahim Ahıskalı