■ Paşaköy’e 93 muhaceretinde muhacirler gelip yerleştikten sonra köy ikiye ayrılmış. Muhacirlerin bulunduğu ve nüfusu daha az olan köye Küçükpaşa denmiş olduğu tahmin edilmektedir. Tahtacı
■ 1922'de boşaltılan köy Türkçeyi ana dil seviyesinde konuşurdu. Takriben 500 hâneli 3500 nüfuslu idi. Mora'dan gelip köyü kurdukları anlatılmakta. Manavlar ile yakın ilişkileri vardı. Kavala çevresinde belli köylerde yerleştiler. Mübadele ile Doyranlılar buraya iskân edildi. Manav
■ M 1773 tarihli Hasanpaşa camii ve hayratı mevcuttur. Derenin güney yakasında olan ayrı mahalle 1907 Kiepert haritasında Gâvurköy olarak gösterilmiştir. SN
■ 15. yy'da burada bulunan Taceddin Paşa çiftliği dolayısıyla Paşaköy adı verilmiştir. 'Paşa Nahiyesi' olarak da bilinen Yumrutaş nahiyesinin merkezi idi. (Amasya Tarihi I.312). SN
■ "Paşa Nahiyesi Derke kazasının cenub taraflarını ihata eder. Buna (Yumrutaş Nahiyesi) dendiği halde Tacettin Paşa’nın (15. yy) çiftliği olduğundan Paşa Nahiyesi denmiştir." (Hüseyin Hüsameddin, Amasya Tarihi C. I.382.) MEHMET BAŞ
