■ Çotla / Akçakaradağ
Coğrafi yapısı itibariyle Bingöl'de çok sayıda yayla mevcuttur. Bu yaylalar,zengin otlaklar ve bitkilerle kaplı bulunmaktadır. 2500-3000 m'yi bulan yaylalar soğuk su ve temiz hava deposu konumundadırlar. Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Anadolu'nun meşhur yaylalarını belirtikten sonra, yaylalar arasında en seçme ve gönül alıcı olarak Bingöl yaylalarını gösterir. Ünlü Gezgin, Bingöl yaylalarının bir çok berekete sahip olduğunu da eserinde belirtmiştir.
Tarihi 1550 Çabakçur Livasından bir anlıntı
Bilindiği gibi bazı aşiretler veya konar-göçer olarak yaşayan göçebeler
yılda iki kez yer değiştirirlerdi. Baharın girmesiyle hayvanlarıyla birlikte
kışı geçirdikleri bölgelerden ayrılır, geniş meraların bulunduğu; hayvanları
için daha uygun olan yüksek bölgelere yani yaylalara bir başka ifade ile
yaylaklara çıkarlardı. Havaların soğumaya başlamasıyla birlikte buraları
terk eder, kışı geçirecekleri kışlaklara dönerlerdi. Osmanlı arazi hukukun-
da özel bir yeri bulunan bu yaylak ve kışlaklardan bazılarının adı tahrir
defterinde yer almıştır. Günümüzde bu yaylaklardan en iyi bilineni Tabs/
tavz, Karaçadağ ve Çotla yaylağıdır. Çapakçur kanunnamesinde yaylaklarla
ilgili bilgi bulunmasa da defterin yaylakların geçtiği kısımda: “Mezkur yaylak-ı Tabs’da (Tavz) adet-i kadime üzre her sürü koyundan
bir koyun ve her haneden bir nugi yağ ve mezkur Kuruca Dağ yaylağında
her sürüden seman? bir kuzu alınır ve Çotla yaylağında her obadan iki kuzu ve kışlak mevzi’inde bahar zamanında döl döken sürüden bir koyun alınır”
Çotla yöresinin adı ile ilgili 1941-1942 yılına ait bir harita ise COTELE AKCAKARA geçer.
Çotla yöresi çoğrafi olarak dağlık ve engebelidir.Yılın her mevsiminde "Kar" vardır.Her yıl tekrarlanan Festivaller düzenlenmektedir.
Ve bir çok şehirden yerli turist ağırlamaktır.
Çotla yöresi yûksek ve dağlık olduğundan dolayı bir çok vadi,boyun, sırt,uçurum, burun geçit, ve Irmakların çok olduğu var olmakta ve çoğrafi şekillerin olduğu biliniyor. Yılın her mevsiminin de "kar" olduğunu belirmiştik ve bundan anlaşılan bölgede "Su" yönünden zengin bir yöre olduğu ve bu dağ boyunlarından akan sular dağların engebeli olmasından dolayı zikzaklar çizerek yol alıp akmaktadır. Bölgede ki akarsuların adları Layi Muradun,Layi Consur gibi ırmak adların var olması ve yörede bir çok akarsunun zikzak çizerek akması Çotla kelimesine ayna tutuyor. Bu tahlillerden yola çıkarak Çotla adının bir Irmakın adı olduğu anlaşılıyor. Çot (eğri/yamuk) ve La (Irmak ) kelimelerinin birleşimidir.Zamanla bu Irmak adı bölge adı oldu.
Burak