Bulanık
ilçe
-
Bulanık -
Muş■ Eski Ermenistan'ın Hark ilinin merkezi olan Gop/Kop kasabası en erken 347 yılında vefat eden Suriyeli Aziz Daniel türbesi münasebetiyle anılır. ■ Önceden ilçe nüfusunun büyük bölümünü oluşturan Ermeniler 1895 olaylarında topluca Müslümanlığı benimsemiş olup, 20. yy başlarında birçok köyde Kürtçe konuşan Hıristiyan ve Müslüman aileler bir arada yaşamış görünür. O dönemde boşalan 16 dolayında köye Kafkasya muhaciri Karapapak. Ahıska Türkü ve Osetler iskan edilmiştir.
SN■ © 15.07.1856 Malazgirt ve Bulanıklar civarındaki köylere Sebki Aşireti'nin iskanından dolayı memnun olunduğu.
deyar heyran■ Bulanık Müslüman mezarlığının altında Ermeni Mezarlığı bulunmaktadır. Etrafı surlarlar ile çevrilmiş olup kısmen tahrip olmuştur. Merkez jandarma karakolunun ana girişleri,eski kilisenin taş sutunlardır.Halen Kado Deresi mevkiinde Eski Ermeni Mezarlıkları, define avcılaarı tarafından tahrip edilmiştir.
Serhat Ronî
Cevizli
köy
-
Şavşat -
Artvin■ 10. ve 11. yy'a ait anıtsal Tbeti kilisesi bu köyün Yaylalar mahallesindedir. Köylünün ifadesine göre 1953 (?) yılında kaymakamlık kararıyla yıktırılmıştır. Kilise hakkında 1911'de ayrıntılı bir inceleme yayınlayan Rus arkeolog Nikolai Marr'a göre köyde Türkler ve Gürcüler yaşamaktaydı.
SN■ Köyde Yaylalar mahallesi bulunmadığı gibi Ahıska Türkü yerleşimi değildir. Kilise yıkılmadan önce Cami olarak kullanıldığı için bulunduğu mevkiye Cami mahallesi denmiştir. 1911 yılında Tbetiyi gezen Niko Marr'a göre Tbeti de Gürcülerin ve Türklerin yaşadağını Gürcüce soyadların bulunduğu ama 19.yy ortalarında Gürcücenin yavaş yavaş unutulduğunu, konuşulan Türkçenin içerisinde Gürcüce kelimelerin kullanıldığını kaydetmiştir,Niko Marr'ı evinde misafir eden Jevri Agatidze de bu köylü bir Gürcüdür lakin bu kişinin soyu bu köyde devam etmemektedir. Köy halkının etnik kökeni Ardahan civarlarından göç eden aileler dışında müslüman Gürcüdür, Köy halkı 1653 yılında Kilise faaliyetlerinin durdurulup son Tbeti psikoposu Gedeon Mtbevari Sapridze görevden alınıp Erzuruma gönderilince halk yavaş yavaş müslümanlaşmıştır.
mert08
