■ Azizefendi Kodağı, Aliefendi Kodağı, Adalet ve Keleş adlı bağlı birimleri vardır. ■ Hatay'daki yer adları 1. Dünya Savaşı sürerken Türkçeleştirilmiş, ancak mütarekeden sonra kısmen aslına dönmüş görünüyor. SN
■ Tarihi adı Urha ve Rıha iken Türkçede Urfa biçimi yaygınlık kazanmıştır. ■ Kent çevresi eski çağlardan beri Arami/Süryani olduğu halde kente ilişkin ilk bilgi MÖ 302 yılında İskender'in halefi Seleukos Nikator tarafından Edessa adıyla Yunan kolonisi kurulmasına dairdir. Makedonya'da bir kent olan Edessa muhtemelen `sulak` veya `su kaynağı` anlamına gelir. (Segal s.32). ■ 1972 yılında askeri yönetimin tercihi doğrultusunda Milli Mücadele dönemindeki bazı olaylara istinaden Şanlıurfa adı verildi. Kent nüfusu eskiden büyük oranda Türk ve Arap iken şimdi yaklaşık eşit oranda Arap ve Kürt kökenlilerden oluşur. SN
■ Şehir merkezi yerlileri Türktür, şehirli Arap nüfus neredeyse hiç yoktur. Araplar taşrada ağırlıktadır. Urfa şehirlisi için "isotçu" lakabı kullanılır. metonio
■ 4. yy'da Roma-İran savaşları çerçevesinde sıklıkla anılan kale-kent, 1108'den itibaren Artukluların bir kolunun başkenti olarak kalkındı. 1293'ten itibaren Süryani Kadim kilisesi patriklerinin makamı oldu. ■ Adın Süryanice `kale` anlamına geldiği birçok kaynakta tekrarlansa da bu konuda güvenilir kayıt yoktur. Mardlar Zagros Dağları ile Van arasındaki bölgede Antik Çağ'da Kurtoi'lerle akraba veya onların bir soyu olduğu söylenen halktır. • Şehir nüfusu 1970’li yıllara dek Araplardan ve Arapça konuşan Süryanilerden oluşmaktaydı. Köylerden alınan göç sonucu günümüzde Kürtler önemli bir orana ulaşmıştır.
SN
■ Asur kralı I. Asurnasirpal'ın yazıtında (MÖ 1043) anılan Matiati ve Hekataios'un (MÖ 6. yy) andığı Matiênê ülkesinin başşehri olması muhtemeldir. Yeni ilçe merkezi asıl Midyat'tan 2 km uzaktaki Estel mahallesine taşındı. Asıl Midyat 1960'lara dek ağırlıkla Hıristiyan Süryani iken günümüzde Kürtleşmiştir. Estel halkı Araptır. SN
■ MÖ 722-705'te Asurca Ziqirtu, daha sonra Eski Farsça Asagrta, Erm Sğert biçimleri kaydedilmiştir. Ğayn sesinin Ortaçağ Arapçasında ayn'a çevrildiği anlaşılıyor. 20. yy başında kayda değer ölçüde Keldani ve biraz Ermeni nüfus barındıran kentin şimdiki yerli halkı Araptır. SN
■ Medresesi ve Erzurumlu İbrahim Hakkı türbesi 18. yy'dan bu yana büyük üne kavuşmuştur. Aydınlar olan adı 7 Kasım 2013 tarihli kararnameyle Tillo olarak değiştirildi. SN
■ Köy eski Ermeni yapıtıdır. 19. yüzyılda Kürtler ve Ermeniler beraber yaşıyordu. Ermenilerin büyük bir kısmı Ermenistan'a göç etti. Kalanları ise Kürtleşti. Alper Karaca
Copyright 2010-2020 Sevan NİŞANYAN. Alıntılarda kaynak gösterilmesi rica olunur.